Από τα ξημερώματα, με το κεφάλι ακόμη στραμμένο στον τοίχο και πριν αντικρίσω, πάνω από τις μεγάλες κουρτίνες του παραθυριού, τη χροιά που έπαιρνε στη χαραματιά το φως της μέρας, ήξερα ήδη τι καιρό έκανε. Οι πρώτοι θόρυβοι του δρόμου μου το είχαν κιόλας μηνύσει, ανάλογα με το αν έφταναν ώς εμένα σβησμένοι και ξεστρατισμένοι από την υγρασία ή παλλόμενοι σαν βέλη στην καμπανιστή και κενή έκταση ενός ευρύχωρου, παγερού και καθάριου πρωινού· με το πέρασμα του πρώτου τραμ είχα αντιληφθεί αν το κροτάλισμά του είχε παγώσει στη βροχή ή αν κινούσε προς το άπειρο. Και ίσως από τους θορύβους αυτούς να είχε προκληθεί κάποια αναθυμίαση πιο άμεση και πιο διαπεραστική που, γλιστρώντας στον ύπνο μου, άπλωνε μέσα του μια θλίψη προάγγελο χιονιού ή έβαζε κάθε τόσο ένα ανθρωπάκι να ψάλλει απανωτούς ύμνους, δοξαστικούς για τον ήλιο, οι οποίοι μου προκαλούσαν έτσι -όσο, κοιμισμένος ακόμη, άρχιζα να χαμογελώ και τα βλέφαρά μου ετοιμάζονταν να θαμπωθούν- ένα εκκωφαντικό ξύπνημα με μουσική.

Από το δωμάτιό μου, άλλωστε, επικοινωνούσα κυρίως με την έξω ζωή την εποχή εκείνη. Ξέρω ο Μπλοχ διηγήθηκε πως όταν ερχόταν να με δει το βράδυ, άκουγε το θόρυβο συζητήσεων· καθώς η μητέρα μου βρισκόταν στο Κομπραί και δεν έβρισκε ποτέ κανέναν στο δωμάτιό μου, ο Μπλοχ έβγαλε το συμπέρασμα πως μιλούσα μόνος μου. Όταν, πολύ αργότερα, πληροφορήθηκε πως η Αλμπερτίν κατοικούσε τότε μαζί μου, κατάλαβε πως την είχα κρύψει απ όλον τον κόσμο και δήλωσε πως αντιλήφθηκε επιτέλους το λόγο που μ έκανε, την εποχή εκείνη, να μη θέλω ποτέ να βγαίνω έξω. Έκανε λάθος. Και δικαιολογημένα, διότι η αλήθεια, κι όταν ακόμη είναι απαραίτητη, δεν μπορεί να είναι ολότελα προνοητή· όσοι πληροφορούνται μια σωστή λεπτομέρεια για τη ζωή κάποιου άλλου, βγάζουν αμέσως λαθεμένα συμπεράσματα, και βλέπουν στο γεγονός που μόλις ανακάλυψαν την εξήγηση πραγμάτων που είναι εντελώς άσχετα προς αυτό.